متن نامه :
سلام عیکم
فدایت شوم ...طریق مطلوب را برای راه معرفت نفس گفته اند: چون نفس انسانی تا از عالم مثال خود نگذشته به عالم عقلی نخواهد رسید، و تا به عالم عقلی نرسیده حقیقت معرفت حاصل نبوده و به مطلوب نخواهد رسید.
باید انسان یک مقدار زیاده بر معمول، تقلیل غذا و استراحت کند تا جنبة حیوانیت کمتر، و روحانیت قوت گیرد؛ و میزان آن چنین است که: انسان اولاً روز و شب زیاده از دو مرتبه غذا نخورد حتی تنقل مابین الغذایین نکند. ثانیاً هر وقت غذا می خورد باید مثلاً یک ساعت بعد از گرسنگی بخورد، و آن قدر بخورد که تمام سیر نشود.
این در کمّ غذا؛ و اما کیفش باید غیر از آداب معروفه، گوشت زیاد نخورد، به این معنی که شب و روز هر دو نخورد، و در هر هفته دو سه دفعه هر دو را یعنی هم روز و هم شب را ترک کند؛ و یکی هم اگر بتواند للتکیف نخورد، ولامحالة آجیل خور نباشد و اگر بتواند روزه های سه روز هر ماه را ترک نکند.
و اما [دربارة] تقلیل خواب، شبانه روز شش ساعت بخوابد. و البته در حفظ لسان و مجانبت اهل غفلت اهتمام زیاد نماید. اینها در تقلیل حیوانیت کفایت می کند.
و اما تقویت روحانیت، اولاً دائماً باید همّ و حزن قلبی به جهت عدم وصول به مطلوب داشته باشد. ثانیاً تا می تواند ذکر و فکر را ترک نکند که این دو، جناح سیر آسمان معرفت است.
در ذکر عمده سفارش اذکار صبح و شام، اهمّ آنها که در اخبار وارد شده و اهمّ تعقیبات صلوات و عمده تر ذکر وقت خواب که در اخبار مأثور است، لاسیّما متطهّراً در حال ذکر به خواب رود.
و [درباره] شب خیزی، زمستان ها سه ساعت، تابستان ها یک ساعت و نیم. من در سجده «ذکر یونسیّه» خیلی اثرها دیده ام یعنی در مداومت آن، که در شبانه روز ترک نشود، هر چه زیادتر انجام دادن اثرش زیادتر، اقلّ اقلّ آن چهارصد مرتبه است. بنده خود هم تجربه کرده ام چند نفر هم مدّعی تجربه اند. یکی هم تلاوت قرآن که به قصد هدیه به حضرت ختمی مرتبت(ص) خوانده شود.
. هزار و یک کلمه، علامه حسن زاده آملی، ج 3، ص 13-11.
